پرداخت‌های درون برنامه‌ای، خوب یا بد؟
وقتی‌که صحبت از پرداخت‌های درون برنامه‌ای به میان آورده می‌شود، بدون شک ذهنمان به سمت هزینه‌های گزافی می‌رود که بازیکنان بسیاری، برای به دست آوردن چند آیتم تزئینی و اسکین‌های خاص حاضر به پرداخت آن‌ها می‌شوند و احتمالاً بسیاری از ما هم آن‌ها را بیهوده و راهی برای دور ریختن پول می‌دانیم. درحالی‌که پرداخت‌های درون برنامه‌ای، جدای از سود کلانی که به یک سازنده می‌رسانند، گاه می‌توانند برای خود بازیکنان هم مفید واقع شوند و سطح و کیفیت بازی آن‌ها را ارتقاء دهند. موضوعی که قصد بررسی آن را داریم، دقیقاً همین بحث پیچیده‌ی خوب و بد بودن پرداخت‌های درون برنامه ایست؛ اینکه آیا می‌توان از آن‌ها بهره‌ای برد و اگر پاسخ مثبت است، این سود و زیان‌ها شامل حال چه کسانی می‌شوند؟
اگر قرار بود تا درباره‌ی ضروری بودن و یا نبودن پرداخت‌های درون برنامه‌ای صحبت کنیم، با موضوعی ساده مواجهه بودیم که می‌توانستیم با یک پاسخ بله یا خیر و با کمی فلسفه‌بافی کردن، به‌راحتی به آن پاسخ دهیم و در نهایت هم با یک پیام اخلاقی (!) همه‌چیز را به انتها برسانیم! موضوع ما اما چیزی کاملاً متفاوت از یک بله و خیر ساده است. در اینجا قرار است درباره‌ی سود و زیان‌های پرداخت‌های درون برنامه‌ای و به‌صرفه بودن و یا نبودن (صدالبته که ضروری بودن یا نبودن این پرداخت‌ها هم بخشی از این یادداشت را شامل خواهد شد) آن‌ها صحبت کنیم و در نهایت هم به یک نتیجه‌ی کلی و جامع از این موضوع خواهیم رسید. در ادامه با بازی‌مگ همراه باشید تا سفر کوتاهی داشته باشیم به دنیای خوب و بدهای پرداخت‌های درون برنامه‌ای بازی‌ها.
این هم نمونه‌ی بارز پرداخت‌های درون برنامه‌ای!
پرداخت‌های درون برنامه‌ای، در مرحله‌ی اول به چند دسته‌ی کلی مختلف تقسیم می‌شوند. اولین پرداخت‌های درون برنامه‌ای ضروری، مواردی هستند که حتماً باید برای پیشروی در بازی از آن‌ها استفاده کنید و یا کلاً قید بازی کردن لذت‌بخش را بزنید. شاید با این توضیحات، ذهنتان بیشتر به سمت عناوینی رفته است که پرداخت درون برنامه‌ای در آن‌ها تأثیر مستقیمی بر روی گیم پلی دارد و با خرید آن‌ها می‌توان راحت‌تر به بازی کردن پرداخت؛ درحالی‌که منظور ما از پرداخت‌های درون برنامه‌ای ضروری، چیزی متفاوت از تأثیر مستقیم آن‌ها بر روی روند بازی است و این ویژگی، تنها یکی از زیرمجموعه‌های آن است. در کل بهتر است که از این به بعد، این دو دسته‌بندی را به‌صورت کاملاً مجزا از یکدیگر در نظر بگیرید تا مشکلی پیش نیاید.
مثال ساده‌ای که در این رابطه وجود دارد، بازی موبایلی محبوب Clash of Clans است که از طریق پرداخت‌های درون برنامه‌ای، ارزش استودیوی سازنده‌ی خود را چندین برابر کرد. باوجوداینکه پرداخت‌های درون برنامه‌ای نقشی اساسی در این بازی داشتند و باعث به وجود آمدن برتری‌های زیادی برای تعدادی از بازیکنان که پول‌های هنگفتی را پرداخت کرده بودند، شده بود ولی با این حال هرکسی می‌توانست به‌خوبی از این بازی لذت ببرد و جز در چندین موقعیت خاص، حسرت اینکه چرا در آن پولی خرج نکرده‌اند را نخورند. در نقطه‌ی مقابل این بازی، بخش آنلاین بازی Middle-earth: Shadow of War را در نظر بگیرید. در اکثر مواقع اگر شما موارد مختلف پولی داخل بازی را خریداری نمی‌کردید، نمی‌توانستید حرفی برای گفتن در بخش آنلاین بازی و در مقابل حریفان دیگرتان داشته باشید و این موضوع برای بسیاری، شدیداً آزاردهنده و غیرقابل‌تحمل بود.
عناوینی که در این دسته قرار می‌گیرند، به‌طورمعمول با استقبال منفی و بازخوردهای نا امید کننده‌ای از سوی مخاطبان مواجه می‌شوند و همواره، سازندگان را مجبور می‌کنند تا یا از بازی خود و یا از کسب درآمد اضافی دست بکشند. هرچند که این شیوه، در یکی دو سال اخیر با سرعت زیادی در حال کمرنگ شدن است و بازی‌های بسیار معدودی را می‌توان یافت که بازیکن را مجبور به پرداخت پول اضافی برای ادامه‌ی روند بازی کنند. بدون نیاز به هیچ توضیح اضافه‌ای، همگی می‌توانیم این موضوع را دریابیم که پرداخت‌هایی از این قبیل، نه‌تنها خوب نیستند، بلکه جدای از مخاطب به ضرر خود سازنده هم هستند. اگر بخواهیم روش‌های مختلف کسب درآمد اضافی از طریق پرداخت‌های درون برنامه‌ای را هم رتبه‌بندی کنیم، قطعاً این روش بدترین رتبه‌ی ممکن را به دست خواهد آورد.
یک take a look به دستان مبارک این آقا اورک داشته باشید! کلاً همه‌چیز می‌آید دستتان!!!
همان‌طور که کمی قبل‌تر اشاره کردم، عناوینی هم وجود دارند که به‌هیچ‌وجه استفاده از خریدهای درون برنامه‌ای را بر مخاطب تحمیل نمی‌کنند ولی هنگامی‌که بحث پرداخت پول اضافی پیش می‌آید، به‌نوعی کسانی که پولی پرداخت کرده‌اند را در لیست V.I.P خود قرار می‌دهند و کاری می‌کنند تا بازی کردن برای این دسته از مخاطبان، بسیار آسان‌تر و ساده‌تر از قبل شود. خرید پول‌های درون بازی، خرید تجهیزات و اسلحه و موارد ارزشمند دیگری که کاملاً بر روی بازی مخاطب تأثیر می‌گذارند، از جمله چیزهایی هستند که در این دسته از بازی‌ها فروش بسیار بیشتری دارند و حتی گاهی اوقات باعث می‌شوند که بازیکنان بی‌استعداد و ضعیف، بر کسانی که بسیار حرفه‌ای‌تر به انجام بازی می‌پردازند چیره شوند. تعداد این عناوین، در هر دو بخش چندنفره و تک‌نفره‌ی بازی‌ها فراوان است و عناوین زیادی به این دسته تعلق دارند. برای مثال تمام بازی‌های آنلاین و شبیه‌سازی انحصاری موبایل و همچنین بخش تک‌نفره‌ی بازی‌هایی مثل Middle-earth: Shadow of War و Mass Effect 3، از جمله‌ی این عناوین هستند که البته پول خوبی را هم از طریق فروش آیتم‌های مختلف به بازیکنانی که خرج پول را به خرج زمان بیشتر ترجیح می‌دهند، به دست آورده‌اند.
این دسته از پرداخت‌های درون برنامه‌ای هم هیچ‌گاه بازخوردهای مثبتی را به همراه نداشته‌اند، ولی تفاوت آن‌ها با پرداخت‌های ضروری در این است که میزان بازخوردهای منفی، بسیار کمتر از تعداد بازخوردهای بدی است که به دسته‌ی قبل وارد می‌شود. راز موفقیت موجود در عناوین این دسته این است که بازی‌هایی که پرداخت‌های درون برنامه‌ای نیمه ضروری دارند، هیچ‌گاه به‌طور مستقیم بازیکن را وادار به خرج پول اضافی نمی‌کنند و در عوض، سعی می‌کنند با تکیه بر رویارویی‌های بازیکنان عادی و ویژه (منظورم همان‌هایی است که پول زیادی را برای بازی خرج کرده‌اند)، دیگران را هم ترغیب به خرج پول کنند. این روش دقیقاً در حد میانه قرار دارد: نه آن‌قدر سخت است که نیاز باشد سازندگان طراحی خاصی برای آن داشته باشند و نه آن‌قدر اذیت کننده است که صدای اعتراض مخاطب را بلند کند. هرچند که این عناوین ممکن است با ایجاد نابرابری‌های مختلف، باعث ریزش‌های گاه‌به‌گاه مخاطب و کاهش محبوبیت‌های کوچک برای بازی شود. با وجود تمام این موارد، پس از ورود Dota 2 به صنعت ویدیو گیم و محبوبیت فزاینده‌ی آن، این دسته از پرداخت‌های درون برنامه‌ای هم برخلاف عناوین کوچک موبایلی، به‌سرعت در حال حذف شدن از روی عناوین بزرگ هستند.
در دسته‌ی سوم، عناوینی قرار می‌گیرند که پرداخت پول اضافی در آن‌ها، به معنای واقعی هیچ ضرورتی ندارد و بازیکنانی که برای بازی پول اضافی پرداخت کرده‌اند، با بازیکنانی که حتی یک دلار هم خرج بازی نکرده‌اند تفاوتی ندارند. این دسته از پرداخت‌های درون برنامه‌ای که این روزها مخاطبان بسیار زیادی هم دارد را می‌توان نتیجه‌ی جدال‌های فراوان سازندگان با بازیکنان دانست که در نهایت منجر به خلق یک شیوه‌ی عادلانه شده است. اگر بخواهیم رو راست باشیم، هیچ‌کس دوست ندارد که به خاطر توان مالی کمتر، توانایی‌هایش در انجام یک بازی نادیده گرفته شود و در نهایت هم بازی محبوبش را به خاطر اینکه بازیکنان دیگر در حال خرج کردن پول بیشتر هستند، رها کند. عناوین این دسته هم دقیقاً همین آرزو را برآورده می‌کنند و تمام آیتم‌هایی که در این بازی‌ها با پول واقعی قابل‌خرید هستند، شامل اسکین‌ها و مواردی از این قبیل می‌شوند که تنها برای تغییر ظواهر بازی به کار می‌روند که البته دقیقاً همین قسمت است که کار را برای سازندگان این عناوین، به‌شدت سخت می‌کنند.
همین‌الان خودتان را به‌جای یکی از سازندگانی بگذارید که قصد ساخت یک بازی با پرداخت‌های درون برنامه‌ای غیرضروری را دارد؛ برای اینکه بتوانید از پرداخت‌های درون برنامه‌ای خود، درآمد قابل‌توجهی داشته باشید، نیاز دارید تا کاری کنید که مخاطبانتان بدون هیچ‌گونه اهرم فشاری، به خرید اسکین‌ها و مواردی بپردازند که هیچ تأثیری بر روی بازی‌های آن‌ها نخواهند داشت. در چنین وضعیتی، باید آیتم‌های فروشی خود را به‌طور کامل، متفاوت از هر آیتم دیگری بسازید و گذشته از آن، به‌قدری آن‌ها را خوب و خفن (!) طراحی کنید که مخاطبتان با دیدن مثلاً یک اسکین خاص برای یک شخصیت، قند توی دلش آب بشود! برای فهم راحت‌تر این موضوع، فقط کافی است آیتم‌های تزئینی مختلفی که در بازی‌هایی با پرداخت‌های درون برنامه‌ای غیرضروری فروخته می‌شوند را با آیتم‌های مشابه در بازی‌های دیگر مقایسه کنید تا خودتان به‌راحتی به همه‌چیز پی ببرید.
ولی خودمانیم، چه کسی 50 دلار برای چیزی می‌دهد که فقط در داخل یک بازی وجود دارد؟
قطعاً بازی‌هایی که پرداخت درون برنامه‌ای غیرضروری را هدف قرار داده‌اند، بهترین عناوین دارای پرداخت‌های درون برنامه‌ای هستند. بازی‌هایی همانند Dota 2، Overwatch، PUBG، Fortnite و... از جمله بازی‌هایی هستند که با استفاده از همین روش، سودهایی رؤیایی را به دست آورده‌اند. اگر بخواهیم بی‌طرفانه هم به قضیه نگاه کنیم، بازیکنانی که به خریداری آیتم‌های این عناوین می‌پردازند، به‌طور منصفانه مزد زحمات قابل‌قبول سازندگان را می‌دهند و هر دو طرف، معامله‌ای کاملاً منصفانه را دارند که به‌هیچ‌وجه هم بر روی تجربه‌ی مخاطبان از بازی تأثیر منفی نمی‌گذارند.
اگر فکر می‌کنید که کل بحث ما همین دسته‌بندی کردن‌های ساده و بی‌سروته بود، باید بگویم که در اشتباهید و تازه به اصل مطلب رسیده‌ایم! با این اوصاف، می‌توانیم ببینیم که هم پرداخت‌های درون برنامه‌ای خوب داریم که به نفع مخاطبان هستند و بر روی تجربه‌ی آن‌ها اثرات منفی ندارند و هم موارد بدی را داریم که تنها برای سیر کردن حرص و طمع سازندگان در بازی قرارگرفته‌اند و فقط تعدادی از آن‌ها، آن‌هم تنها برای بازیکنانی که پول زیادی را خرج بازی می‌کنند مفید هستند. با این حال، قصد ندارم تا چیزی را به شما دیکته کنم و یا بگویم که برای فلان بازی‌ها پول خرج کنید و پولتان را به‌جای خرج کردن برای این بازی، برای آن بازی دیگر نگه دارید! همه‌چیز را شما در دست دارید و اختیار با شماست؛ اما بگذارید کمی هم از همین بالا یک نگاه کوتاه بر این خوب و بد بودن‌ها داشته باشیم تا حداقل به هدف اصلی این مقاله رسیده باشیم.
اول از همه بیایید ببینیم که اصلاً چه کسی به این خریدها نیاز دارد و چه کسی باید از آن‌ها چشم‌پوشی کند. برای شروع این سؤال را از خودتان بپرسید که آیا واقعاً قصد دارید مدت‌زمان زیادی را برای این بازی صرف کنید و یا فقط می‌خواهید مدت کوتاهی از آن لذت ببرید و بعد آن را کنار بگذارید. بسیار روشن است که اگر قرار نیست برای یک بازی زمان زیادی را خرج کنید، بهتر است پولتان را هم در جیبتان نگه دارید و با همان شرایط عادی بازی پیش بروید. در مقابل اما اگر قصد دارید تا بازی موردنظرتان را به‌صورت حرفه‌ای ادامه بدهید و می‌دانید که می‌توانید مدت‌زمان بسیار زیادی را با این بازی سرگرم شوید، قضیه فرق می‌کند و شرایطی پیش می‌آید که باید به همه‌ی آن‌ها توجه کنید.
اولین مورد، این است که آیا شما این بازی را تنها برای پر کردن اوقات فراغت خود انجام می‌دهید و یا نه این بازی تقریباً به یکی از قسمت‌های اصلی زندگی روزانه‌ی شما تبدیل‌شده و از این قضیه مطمئن هستید که می‌خواهید به یکی از بازیکنان حرفه این بازی تبدیل شوید. اگر پاسخ شما همان گزینه‌ی اول است، بهتر است با آسودگی خاطر به بازی کردنتان ادامه دهید و نگران این نباشید که ممکن است پول خرج نکردنتان مشکلی برای شما پیش بیاورد و یا از برخی امکانات و آیتم‌های خاص بازی محروم بمانید. در مقابل اما اگر قصدتان حرفه‌ای بودن در بازی است و می‌خواهید کلی بازیکن دیگر به شما غبطه بخورند (!) دستتان کمی برای پول خرج کردن بازتر است.
Dota 2 عنوانی است که اگر کل زندگیتان را هم خرجش کنید، بازهم هیچ تفاوتی را در بازی نخواهید دید. با این حال با درصد تقریباً کمی از درآمد حاصل از فروش این Battle Pass ها، حدود 25 میلیون و 500 هزار دلار به‌عنوان جایزه‌ی مسابقات جهانی سال 2018 این بازی در نظر گرفته شد.
مورد دومی که باید حتماً به آن توجه کنید تا بدانید خرید درون برنامه‌ای برای شما خوب است یا بد، توجه به سطح بازی کردن خودتان است. مطمئناً اگر یک بازیکن متوسط و یا حرفه‌ای باشید، می‌دانید که باید در چه زمانی، چه چیزی را از بازی بخرید؛ درحالی‌که بازیکنان ضعیف، معمولاً با خرج کردن پولشان برای آیتم‌های مختلف، معمولاً یا آن‌ها را از دست می‌دهند و یا به‌قدری بازی برایشان اذیت کننده می‌شود که آن را رها کنند. پس تا وقتی‌که مطمئن نشده‌اید می‌توانید به‌خوبی از پس بازی موردنظر بربیایید و آینده‌ی خود را در آن روشن ندیده‌اید، به‌هیچ‌وجه فکر پرداخت پول اضافی به سرتان نزند.
یکی دیگر از چیزهایی که باید در نظر بگیرید، فعالیت‌های دیگر مخاطبان یک بازی است. شاید این موضوع چندان مهم به نظر نرسد ولی مطمئناً این را می‌دانید که وقتی دیگران پولی را برای بازی خرج نمی‌کنند، دلیلی ندارد که شما بخواهید چنین کاری کنید. به بیان ساده‌تر، قبل از اینکه بخواهید چیزی را بخرید، کمی میزان بازیکنانی که به خرید از بازی پرداخته‌اند را سبک و سنگین کنید و سپس به فکر خرید آیتم‌های درون بازی بیفتید. اگر تعداد این بازیکنان کم باشد، قطعاً دلیل خاصی وجود ندارد که بخواهید پول خود را خرج عنوانی کنید که فقط عده‌ی کمی پول اضافی برای آن خرج کرده‌اند و اگر تعدادشان زیاد باشد، دیر یا زود شما هم مجبور می‌شوید که دستتان را توی جیبتان بکنید!
از این موارد که بگذریم، شرایط مختلف دیگری هم وجود دارند که می‌توانند بر خوب و یا بد بودن پرداخت‌های درون برنامه‌ای برای یک بازی تأثیر بگذارند. برای مثال وجود واحد پول درون بازی و نحوه‌ی به دست آوردن آن که به‌شدت بر روی بازی تأثیرگذار است (نمونه‌ی بارز این قضیه را می‌توان در مقایسه‌ی Dota 2 با Overwatch دید که در بازی اول بدون خرید اشتراک ماهانه‌ی دوتا پلاس به‌هیچ‌وجه نمی‌توانید از واحد پول داخل بازی استفاده کنید و در دومی، با هر بار لول آپ کردن، پول داخل بازی از طریق لوت باکس‌هایی که به شما هدیه داده می‌شود در دسترستان قرار می‌گیرد)؛ بود و نبود خریدهای بسته به شانس مانند لوت باکس‌ها و وجود بازار متشکل از آیتم‌های خود بازیکنان، از جمله‌ی این موارد هستند.
گذشته از همه‌ی این‌ها، بازهم می‌گویم که همه‌چیز در دستان خود شماست. از همان ابتدا هم قرار نبود که در اینجا، بخواهیم چیزی را به شما دیکته کنیم و یا فقط بر سروکله‌ی پرداخت‌های درون برنامه‌ای داخل بازی‌ها بکوبیم و وجهه‌ی سازندگانی که از آن‌ها استفاده می‌کنند را تخریب کنیم؛ هرچه که نباشد بالاخره گاهی اوقات چنین چیزهایی هم لازم است تا کمی تنوع در بازی به وجود بیاید. همین‌طور این موضوع را هم متوجه شدیم که خریدهای اضافی درون بازی‌های مختلف، قرار نیست مطلقاً خوب و یا مطلقاً بد باشند؛ هرکسی دلیل و منطق خودش را برای استفاده از این بخش‌ها دارد و نمی‌توانیم بدون دلیلی منطقی، مهر خوب یا بد بودن را بر روی آن‌ها بزنیم.
به امید اینکه در تمام بازی‌ها شاهد چنین اتفاقی باشیم.
در نهایت اما خیلی دوستانه می‌گویم که فکر خود را برای خرج کردن و یا نکردن پول برای یک بازی مشغول نکنید. اگر دوست دارید برای بازی موردنظرتان پولی خرج کنید و یا از سازنده‌ی مستقل آن که بازی را به‌رایگان در اختیار شما قرار داده تشکر کنید، نیاز به تعلل نیست و آزاد هستید. تنها نکته‌ی مهمی که در این میان وجود دارد، این است که هیچ‌گاه به خاطر خرج کردن پول، لذت واقعی بازی را فراموش نکنید؛ بازی‌ها به وجود آمده‌اند تا برای مدتی، شما را با لذت خاص خود از جهان واقعی دور کنند، پس هیچ‌گاه به خاطر دلایل بی‌ارزش، هدف اصلی وجود یک بازی را نادیده نگیرید.
نظرات