نقد و بررسی فیلم First Man

نقد و بررسی فیلم First Man

اگر از مخاطبان پایه ثابت سینمای هالیوود باشید، مطمئنا دیمین شزل و دو فیلم تحسین‌برانگیزش یعنی Whiplash و La La Land را هم می‌شناسید. فیلم‌هایی که شاید حتی با افزوده شدن فیلم جدید این کارگردان، کم تعداد به نظر برسند، اما در ثابت کردن توانایی بی چون و چرای سینماگری استادانه دیمین شزل، موفق ظاهر شده‌‌اند و هر یک به طریقی، گوشه‌ای از کارنامه کم‌بار، اما درخشان این کارگردان فرانسوی – آمریکایی را گرفته‌اند. شزل اما، در تازه‌ترین پروژه سینمایی‌اش، دست از درام‌های موزیکال و شاعرانه‌ای مثل Whiplash و La La Land برداشته و در عوض، به سراغ یکی از بزرگترین دست‌آوردهای بشر، در حوزه علم هوا – فضا رفته و ماجرای قدم گذاشتن اولین انسان برروی ماه را روایت کرده است. روایتی که در ابتدا با بازی تاثیرگذار رایان گاسلینگ، توجه بیننده را به خود جلب می‌کند و سپس، با تصویرگری‌های حساس و خلق موقعیت‌های داستانی مضطرب و قابل لمس، عملکردی قابل قبول در به تصویر کشیدن این اتفاق تاریخی افتخارآمیز برای تمام انسان‌ها، به همراه دارد. در ادامه مطلب با ما در بازی‌مگ همراه باشید تا با نگاهی مختصر به ماهیت کلی فیلم First Man، به بررسی عملکرد دیمین شزل در خلق تجربه سینمایی پای گذاشتن اولین انسان برروی کره ماه بپردازیم.

همین که فیلمی با داستان و سبک و سیاق First Man جزو درام‌های تاریخی دسته بندی می‌شود، به اندازه کافی هیجان‌انگیز است که هرچه زوتر نسبت به تماشای آن اقدام کنیم

تاکنون طی دفعات بسیار زیادی، سفر انسان به سیارات و کهکشان‌های دوردست را در دنیای سینمای هالیوود مشاهده کرده‌ایم. تجربه‌ای لذت بخش که شاید بتوان گفت به طور حرفه‌ای با فیلم 2001: A Space Odyssey از استنلی کوبریک آغاز شد و سپس در ابعاد گسترده‌تری، با گرفتن ظاهری فانتزی و تخیلی‌تر به خود، به آثاری مانند Avatar از جیمز کامرون یا خیلی دیگر از فیلم‌های ابرقهرمانی دنیای سینمایی مارول رسید. در این پروسه طولانی که فیلم‌های بسیاری را در خود گنجانده است، تجربیات مختلفی داشته‌ایم؛ از سفر به دورترین نقاط کهکشان در دنیایی که هیچ اسمی از سیاره زمین در آن برده نمی‌شود، در مجموعه پرطرفدار Star Wars گرفته، تا ورود به سیاه‌چاله‌ها و واکافی چندتا از پیچیده‌ترین مسائل فیزیک کوانتوم و علم نجوم، توسط کریستوفر نولان در فیلم Interstellar. تمامی این فیلم‌ها که بلا استثناء، در شاخه فیلم‌های علمی – تخیلی دسته بندی می‌شوند، اتفاقاتی را مشاهده کردیم که عملا در دنیای واقعی، انسان فاصله بسیار زیادی با به وقوع پیوستن آن‌ها دارد و ایده‌هایشان به لطف فعالیت‌های قوه تخیل عده‌ای فیلمساز و نویسنده، خلق شده‌اند. فیلم First Man اما جایگاهی کاملا متفاوت نسبت به تمامی این آثار علمی – تخیلی دارد. فیلمی که ماجرای پا گذاشتن انسان برروی بزرگترین قمر سیاره زمین، یعنی ماه را روایت می‌کند و مهم‌ترین و با ارزش‌ترین نکته درباره‌ آن، این است که اینبار با فیلمی طرفیم که نه فانتزی، نه علمی – تخیلی، بلکه تجربه‌ای کاملا درام و پردازش شده طبق حوادث واقعی تاریخی است! کی فکرش را می‌کرد روزی انسان به جایگاهی دست پیدا کند که در سینماهایش، یک فیلم درام – تاریخی اقتباس شده از روی یک داستان واقعی درباره سفر اولین انسان به ماه، اکران کرده باشد؟

در اکثر فضاسازی‌های فیلم شاهد ترکیب دو رنگ نارنجی و آبی هستیم و به نوعی، به دو رنگ نمادین و شناسه‌های رنگی فیلم First Man تبدیل شده‌اند

فیلم First Man یک اثر درام است که یک ماجرای تاریخی واقعی را روایت می‌کند. در دهه 1960 جریان دارد و تک تک اتفاقاتش، روزی در دنیای واقعی جریان داشته‌اند. درنتیجه قرار نیست با فیلمی مواجه شویم که با قاب‌بندی‌های اغراق آمیزش از به پرواز درآمدن موشک‌های بسیار پیشرفته، سفر انسان به ماه را خیلی ساده و بدون دردسر روایت کند. بلکه قرار است موشک‌هایی را مشاهده کنیم که کارگردان فیلم یعنی دیمین شزل، با زیرکی تحسین برانگیزی، دوربینش را روی پیچ و مهره‌های مفنگی و امکانات ابتدایی ناسا در آن زمان، نسبت به امکانات امروزی می‌گیرد و ریسک بزرگ انسان‌ها در آن زمان را نشان می‌دهد. انسانی که می‌توانست حداقل یک یا دو دهه دیگر هم صبر کند و سپس با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته‌تر و کامل‌تر، سفری کم خطر به ماه را تجربه کند. اما به علت حس کنجکاوی نامحدودش و کاسه صبر لبریز شده‌اش برای وسعت بخشیدن به دید بشریت در آن زمان – یا شاید هم درگیر شدن در بازی علمی – سیاسی آمریکا و شوروی برای دست‌یابی به تازه‌ترین دست‌آوردهای علم هوا و فضا که در آن زمان، مهم‌ترین دست‌آورد، پای گذاشتن روی سطح ماه بود – تمام خطرها را به جان خرید، باک آپولو 11 را پر کرد و به مقصد ماه، سفرش را شروع کرد. دیمین شزل در مقام کارگردان، باید با در نظر گرفتن تمام این موقعیت‌ها و نکات بااهمیت تاریخی، فیلمی را می‌ساخت که کاملا تجربه پرخطر و سرتاسر ریسک نیل آرمسترانگ و همکارانش در ناسا را به تصویر می‌کشید. جایی که بتوانیم با قرار گرفتن در داخل همان آپولو 11 که شاید در مقابل فناوری‌های امروزی ناسا در علم هوا – فضا، یک ابزار بسیار ساده و ابتدایی باشد، وارد بطن ماجرا شویم و همراه با آرمسترانگ و دیگر همراهانش در آن سفر شروع به نفس نفس زدن کنیم. خوشبختانه دیمین شزل کاملا در این امر موفق ظاهر شده و توانسته با توجه به مهم‌ها، اعتبار و ارزشی در حد عالی، به فیلم First Man ببخشد. نمی‌خواهم وقتم را صرف توضیح چند نقص جزئی و کوچک فیلم در بخش‌هایی که در آن‌ها ایراد دارد و البته شما هم کاملا از آن‌ها با خبرید، بکنم؛ مادامی که اثر در رسیدن به هدف کلی‌اش موفق عمل کرده و توانسته حتی جلوتر از انتظارات همه ظاهر شود.

 فیلم با برآورده کردن انتظاراتمان در سکانس پایانی‌اش، یکی از باشکوه‌ترین دست‌آوردهای انسان در طول تاریخ را به تصویر می‌کشد. (به استفاده مجدد از دو رنگ نارنجی و آبی دقت کنید)

مهم‌ترین ابزار دیمین شزل در رسیدن به هدفش، بدون شک استفاده ماهرانه و حرفه‌ای از فیلمبرداری و قاب‌بندی‌هایش است. سکانس‌های مربوط به آزمون‌ و خطاهای پیاپی محققین حاضر در پروژه جمینی (پروژه‌ای که ناسا برای اولین سفر به سطح کره ماه راه‌اندازی کرده بود و متشکل بود از گروهی بسیار حرفه‌ای و باتجربه از مهندسین هوا – فضا و خلبانان نظامی) و در پایان سکانس طولانی سفر گروهی از انسان‌ها به ماه، لحظاتی هستند که هویت اصلی فیلم First Man را تعریف می‌کنند و ماهیت حقیقی آن را نشان می‌دهند. از همان سکانس ابتدایی فیلم که آرمسترانگ را در حال تست پرواز در خارج از جو زمین مشاهده کردیم، متوجه شدیم که فیلم جدید شزل، قرار است شامل چندتا از هیجان‌انگیزترین سکانس‌های سینما در به تصویر کشیدن انسان‌ و فضاپیمایی‌شان در خارج از جو زمین باشد و با استفاده از قاب‌بندی‌های هوشمندانه و موسیقی متن‌هایی که استادانه انتخاب و توسط جاستین هورویتز نواخته شده‌اند، بیننده را کاملا در اولین تجربه انسان در پای گذاشتن برروی سطح ماه، سهیم کنند. فیلم First Man نه تنها وظیفه دارد ما را به طور کامل با ران آرمسترانگ و موقعیت‌های روحی و روانی‌اش در روزهای قبل، بعد و حین پروژه جمینی آشنا کند؛ بلکه باید با رزرو یک صندلی اضافی در آپولو 11، ما را هم در اولین سفر انسان به ماه همراه کند و تمام آن لحظات حساس و حیاتی‌اش را که برای بشریت حکم یک جهش عظیم در وسعت حکمرانی‌اش در دنیای بیرون از سیاره زمین را داشت، با بیننده شریک شود. وظیفه‌ای که فیلم First Man به لطف عملکرد دیمین شزل و تیم توانمندش، توانست با موفقیت تمام از پس آن بر بیاید و موجب به تحسین وا داشتن بسیاری از بینندگانش شود.