6 راهکار الکس گارلند برای فیلم‌سازی
نویسنده و کارگردان فیلم Annihilation نصیحت‌هایی راجع‌به اینکه چگونه یک فیلم علمی تخیلی موفق بسازید را به اشتراک گذاشته است
طی سالیان گذشته الکس گارلند به خاطر نویسندگی و کارگردانی داستان‌های علمی تخیلی خود شناخته شده، که در آن‌ها ذهن مخاطب به سمت فناوری آینده و بشریت سوق داده می‌شود؛ او حرفه خود را با نویسندگی رمان‌هایی چون «The Beach» و «The Tesseract» آغاز کرد، اولین تجربه او نیز در مقام فیلم‌نامه‌نویسی با پروژه 28 Days Later در سال 2002 صورت گرفت. بعد از آن گارلند کار نویسندگی و کارگردانی خود را با فیلم تحسین‌شده Ex Machina و فیلم اقتباسی Annihilation ادامه داد.
در طی سالیان اخیر گارلند شروع به اشتراک‌گذاری تجربیاتش برای اشخاصی که می‌خواهند موفقیت او را تکرار کنند کرده است؛ در ادامه ما به برخی از نصیحت‌ها و گفته‌های او که بسیار برای کارگردانان و فیلم‌نامه‌نویسان مفید خواهد بود اشاره می‌کنیم.
- اولین پیش‌نویس و طرح شما مزخرف خواهد بود
هرچقدر که شما تلاش کنید در همان نخستین بار پیش‌نویسی را به انجام برسانید که منتهی به فیلم‌نامه‌ای کامل شود باز هم موفق نخواهید شد و باید کارهای زیادی بر روی آن انجام دهید؛ در سال 2016 در وبسایت ردیت بخش AMA از گارلند سوالی در مورد مراحل کار نویسندگی پرسیده شد، او در جواب پیشنهاد کرد دیگران کاری را که او انجام داد انجام دهند یعنی به عنوان یک نقطه آغاز شروع به نوشتن یک پیش‌نویس کنند و صرفا آن پیش‌نویس را به چشم یک پروژه کامل نبینند.
او گفت:
«از زمان نوشتن فیلمنامه پروژه Sunshine متد من به همین شکل بود، یک فایل جدید باز کردم و نبض داستان را نوشتم. (شاید در 15 خط جداگانه) سپس شروع به نوشتن داستان کردم و وقتی به یک نبض داستان رسیدم آن را پاک کردم و در آخر وقتی کارم به اتمام رسید یک فیلمنامه کامل در اختیار داشتم که تمام نوشته‌ها و نبض‌های اولیه داستان را از آن پاک کرده بودم. احتمالا فیلمنامه ابتدایی بسیار مزخرف خواهد بود اما مهم نیست، زیرا شما اکنون چیزی در اختیار دارید که می‌توانید روی آن کار کنید؛ تنها کاری که باید انجام دهید این است که شروع به بازنویسی داستان کنید و آن‌‌قدر این کار را انجام دهید تا احساس کنید کارتان با فیلمنامه تمام شده است.»
- انتقاد کردن از کار خود خوب است
در راه به پایان رساندن داستان پروژه‌تان صحبت راجع به اینکه بدانید کار مورد نظرتان چرت است و اینکه دیدگاه خود را زیر سوال ببرید امری اجتناب‌ناپذیر است؛ طبق گفته گارلند این موضوع بیشتر از آنکه کیفیتی منفی را به نویسنده منتقل کند باعث قدم زدن او در راه مثبت و پیشرفت می‌شود. گارلند در این باره گفت:
«چیزی که می‌توانم بگویم این است که انتظار داشته باشید نسبت به کاری که انجام می‌دهید و چیزی که می‌نویسید احساس خوبی نداشته باشید و با خود بگویید این کار نمی‌کند و از این حقیقت سر باز نزنید؛ من فکر می‌کنم مقوله انتقاد از خود واقعا موضوع مهمی است، همه این اقدامات صرفا ناشی از تعهد نسبت به کارتان است. این کار بدان معنا نیست چیزی که شما می‌نویسید بد است، این بدان معنا است که شما آن را زیر سوال می‌برید که کار خوبی تلقی می‌شود؛ من فکر می‌کنم افراد زیادی برای نوشتن یک رمان از جاه‌طلبی خاصی برخوردار هستند، آن افراد گفتند: یک روز من رمانی خواهم نوشت و شاید آن‌ها سه صفحه ابتدایی را راحت نوشتند و سپس به یک دیوار آجری برخورد کردند و بدین فکر افتادند که این دیوار آجری در راه آن‌ها بدین معنا است که آن‌ها نویسنده نیستند؛ نه این بدان معنا نیست، این دیوار آجری همیشه در سر راه شما قرار می‌گیرد و بعد آنکه موفق می‌شوید آن دیوار آجری را بشکنید و شروع به نوشتن می‌کنید دیوار آجری دیگری در راه‌تان قرار می‌گیرد. درواقع این حقیقت کار نویسندگی است که باعث می‌شود کارتان از ابتدا تا انتها شکل دلخواه را بگیرد.»
- آرام باشید
در میان تمام هیجان‌ها که به دنبال آغاز پروژه فیلم نخست‌تان می‌آید، عجله برای پایان دادن کاری که قرار است به استودیوها بفروشید ممکن است وسوسه‌انگیز باشد؛ با این‌حال گارلند توصیه می‌کند که نسبت به زمان متعهد بوده و آرام باشید، زیرا در غیر اینصورت ممکن است شانس خود را از دست بدهید؛ او در سال 2016 طی مصاحبهای با مجله LightSpeed گفت:
«این درواقع موضوعی است که زیاد در صنعت فیلم‌سازی رخ می‌دهد، یعنی افراد در ازای دریافت پول خیلی زود فیلمنامه را به سرمایه‌گذاران تحویل می‌دهند؛ معمولا افراد به نزد من می‌آیند و می‌گویند: ما می‌خواهیم این را الان بفرستیم و من به آن نگاه می‌اندازم تا به آن‌ها مشاوره داده و در چارچوب‌های مختلف به آن‌ها کمک کنم و در همین حین همیشه بدین موضوع فکر می‌کنم: شما دارید خیلی سریع پیش می‌روید، سرعت خود را کم کنید زیرا شما فقط همین یک‌بار فرصت دارید، اگر آن‌ها کار بر روی فیلمنامه مورد نظر را آغاز کنند شما قادر نخواهید بود که نزدشان بازگردید؛ شاید در برخی از صحنه‌ها تکنیکی بتوانید کار تصحیح شده خود را ارسال کنید ولی بخش بنیادین فیلمنامه را قبلا تولید کرده و نزد آن‌ها ارسال کردید که قابل تغییر نیست.»
- فیلمنامه را نادیده نگیرید
درحالی‌که کار یک کارگردان معمولا متکی به جلوه‌های بصری فیلم‌سازی است، گارلند می‌گوید مشکلات بسیار بزرگی رخ خواهد داد اگر فیلمنامه یا مطالبی از آن فراموش شوند؛ گارلند طی مصاحبهای با CineFix در سال 2015 گفت:
«این چیزی که می‌خواهم بگویم برداشت شده از هیچ دانش و یا قاعده‌ای نیست بلکه نظر شخصی خودم است؛ فیلمنامه را نادیده نگیرید. بارها رخ داده است ما شاهد این بودیم که نسبت به فیلمنامه بی‌اعتنایی شده است؛ ما شاهد بودیم تلویزیون در راه نشان دادن یک درام بزرگسالانه موفق شد به خوبی کیفیت و ماهیت این ژانر را افزایش دهد، که آن ناشی از وجود فیلم‌نامه‌ای بهتر بود. فیلمنامه آثاری چون The Wire، Breaking Bad، Mad Men، The Sopranos و Battlestar Galactica محشر بودند؛ فیلمنامه این پروژه‌ها فوق‌العاده نوشته شده بودند. گاهی اوقات ما در فیلم‌های سینمایی شاهد آن هستیم که این مورد نادیده گرفته می‌شود که البته زیان آن به خود فیلم خواهد رسید. این روزها همه قصد دارند تا یک کارگردان شوند اما برای اینکه کارگردانی خوبی باشید باید به راز و رمزهای این کار پی ببرید؛ شما برای تولید یک کار زیبا نیاز به نویسندگانی خوب، فیلم‌بردارانی عالی و خیلی از فاکتورهای حرفه‌ای دیگر دارید.»
- آشنایی با یک تهیه‌کننده خوب
یک فیلمنامه کامل تنها بخشی از یک پروژه است، هنگامی که کار فیلمنامه به پایان رسید شما باید به دنبال ابزار لازم جهت تولید پروژه خود باشید، اینجا است که تهیه‌کننده وارد صحنه می‌شود؛ گارلند در این‌باره به مجله Interview در سال 2015 گفت:
«رابطه کلیدی برای نویسندگان درواقع رابطه آن‌ها با تهیه‌کنندگان است، زیرا این دو اولین اشخاصی هستند که در پروژه حضور داشته و از تمامی مسائل خصوصی آن قبل از ورود ابزارآلات فیلم‌سازی و دیگر افراد آگاه هستند؛ من اولین نسخه فیلمنامه 28 Days Later را نوشتم و آن را به آندرو لینکلن نشان دادم، آندرو یک تهیه‌کننده و شخصی است که از آن پروژه کار خود را با او شروع کرده و همینطور ادامه دادم. آندرو با دیدن فیلمنامه گفت چیز خاصی در آن وجود دارد اما ببین ساختار و قالب این فیلمنامه مشکل دارد و صحنه‌هایی از آن باید بازنویسی شوند، سپس او فیلم‌نامه‌ای به عنوان نمونه به من داد و گفت یک فیلمنامه باید بدین شکل باشد. در روزهای ابتدایی این کار بیشتر شبیه به نوشتن رمان بود و باید به آن به شکل ساختاری و مکانیکی نگاه می‌کردم یعنی هم به مسائل داخلی و هم به مسائل بیرونی توجه داشتم؛ البته موضوع اقتصادی و صرفه‌جویی نیز بسیار مهم است و باید زمانی را که از صحنه خارج و یا وارد می‌شوید را تعیین کنید، تمامی این فاکتورها باعث می‌شود آن‌چیزی که در هنگام فیلم ساختن به تصویر می‌کشیم با کتاب‌ها متفاوت باشد.»
- انعطاف‌پذیر و سازگار باشید
گارلند معتقد است که عنصر سازش در فیلم‌سازی بسیار لازم است، او باور دارد باید با تمامی خدمه و دست‌اندرکارانی که در پروژه شریک هستند همگام بود؛ بنابراین فاکتور سازش‌پذیری بسیار موثر است. او در سال 2015 به وبسایت Collider گفت:
«اینکه صدایی محکم و قوی داشته باشید کار را برای شما بهتر می‌کند، البته تا وقتی‌که قصد دعوا و جدل نداشته باشید؛ چیز مهمی که باید در نظر داشته باشید این است که در پشت‌صحنه همه شما قصد ساختن یک فیلم مشترک را دارید. مشکلی که قبلا با آن دست و پنجه نرم می‌کردم آن بود که تعداد کمی از افراد کلیدی پروژه من همزمان در فیلم‌های دیگری نیز کار می‌کردند و وقتی در چنین موقعیتی قرار بگیرید برای شما کابوس‌وار خواهد بود؛ وقتی همه بر روی یک پروژه کار می‌کنند ممکن است مشکلات و اختلاف‌نظرهای متفاوتی داشته باشید و ممکن است بحث‌هایی بینتان رخ دهد اما در آخر می‌دانید که هدف تمامی افراد مشترک است. به نظر من کلید موفقیت در این کار آن است که با این افراد سازش کرده و به آن‌ها گوش دهید زیرا این کار باعث می‌شود که در دست‌اندرکان و بازیگران هیجان خاصی به وجود بیاید، تمامی این افراد ممکن است آرزو و فکرهای خاص خود را راجع‌به این پروژه داشته باشند. من نمی‌گویم صرفا بی‌دلیل آرزوهای این افراد را در فیلم دخیل کنید، من می‌گویم با دخیل کردن آرزوهای این افراد فیلمی مشترک و موفق بسازید.»
نتیجه
فیلم‌سازی کاری است که همکاری جمعی و مشترک را می‌طلبد و هیچ شخصی نمی‌تواند به تنهایی فیلمی تولید کند؛ یک کارگردان باید در اطراف خود با کارکنانی بااستعداد همکاری کند که نه تنها در راه آن هدف تلاش می‌کنند بلکه بدون ترس نظرات خود را نیز اعلام کنند؛ همچنین شناسایی نویسندگان و یک نوشته خوب امری بسیار ضروری در عرصه فیلم‌سازی است.
اگر شما یک نویسنده هستید وقت کافی برای نوشتن یک فیلمنامه بگذارید و چندین پیش‌نویس از آن داشته باشید؛ قبل از اینکه سعی داشته باشید کار خود را سریع به استودیو تحویل دهید به این فکر کنید که با کاری خوب یک همکاری پایدار را با آن‌ها تضمین کنید. عجله برای پایان یک کار ممکن است به شانس‌های شما برای حضور در این حرفه و صنعت خدشه وارد کند.
مانند بسیاری از نویسندگان ممکن است شما در این راه بارها دچار تردید شوید اما آنچه که مهم است استفاده از این تردید برای جلو راندن خود و پیشرفت است؛ نباید این شک و تردیدها شما را برای پیمودن ادامه راه دلسرد کند، سپس آن موقع است که شما با چشمان خود شاهد پیشرفتتان در این کار خواهید بود.
نظرات