اولیویه آسایاس (Olivier Assayas) یکی از موفق‌ترین فیلم سازان دهه اخیر به شمار می‌آید که توانست هیجان و تعلیق را به استادانه‌ترین شکل در فیلم کارلوس (Carlos) تجویز کند و احساسات پیچیده زنان را در فیلم‌های ابرهای سلیس ماریا (Clouds of Sils Maria) و مأمور خرید شخصی (Personal Shopper) به‌درستی نمایش بگذارد. تجربه بالای آسایاس در ارائه قصه‌ای مهیج، کارگردانی حساب شده و البته حضور بازیگران قدرتمند لاتین تبار از جمله پنه لوپه کروز (Penelope Cruz) و واگنر مورا (Wagner Moura) باعث شد که فیلم شبکه زنبور (Wasp Network) به یکی از مورد انتظارترین فیلم های سال شناخته شود ولی نتیجه حاصل شده چیزی جز نمایش تصاویر کارت‌پستال مانند از سواحل شهر هاوایی و مناظر چشم‌نواز کشور کوبا نیست. با بازی مگ همراه باشید.
Wasp Network فیلم درام - جاسوسی به کارگردانی و نویسندگی اولیویه آسایس است که بر اساس کتابی با نام آخرین سربازهای جنگ سرد (The Last Soldiers of the Cold War) نوشته‌ی فرناندو مورایس (Fernando Moiras) ساخته شده است. فیلم Wasp Network نخستین بار در بخش اصلی جشنواره فیلم ونیز (Venice Film Festival) سال گذشته به نمایش در آمد که چندان همانند آثار پیشین کارگردان مورد استقبال داوران و منتقدان قرار نگرفت. اکنون پس از گذشت یک سال از نمایش رسمی، شبکه زنبور توسط شبکه اینترنتی نتفلیکس (Netflix) منتشر شده است. داستان فیلم به اوایل دهه 90 میلادی برمی‌گردد که پنج کوبایی تصمیم می‌گیرند علیه دولت کمونیستی فیدل کاسترو فعالیت‌های سیاسی و جاسوسی تحت گروه شبکه زنبور انجام دهند. فعالیت‌هایی که ممکن است آن‌ها را به قهرمانان ابدی کوبا یا به جاسوسان بی‌ارزش تبدیل کند.
همیشه ماهیت فیلم‌های جاسوسی بر این اساس بوده است که شخصیت‌ها با تمام وجودشان خطر را احساس کنند، شک و تردیدی پیرامون تشخیص دوست از دشمن داشته باشند و در نهایت حفظ جان و امنیت خانواده و در دایره وسیع‌تر - کشور - را برعهده بگیرند. اگر فیلم جاسوسی با شاخصه‌های فیلم بیوپیک آمیخته و تمامی قواعد به درستی رعایت شود، اثری جاه‌طلبانه مثل Carlos و نفوذی (Insider) مایکل مان (Michael Mann) خلق می‌شود. Wasp Network عاری از نمایش یک قصه جاسوسی است و بیشتر به سمت توضیح سطحی از کتاب اقتباس شده و دغدغه‌های زندگی روزمره پنج عضو اصلی گروه شبکه زنبور می‌رود. ترکیب عریان فیلم‌های آرشیوی آن برهه زمان با سکانس‌های فیلم گرچه تاحدودی اصالت ژانر بیوپیک (Biopic) را زنده نگه می‌دارد ولی تبدیل به یک قصه نمایشی نمی‌شود. هرچه که شبکه زنبور نشان می‌دهد دست‌کمی از مستندهای دسته چندم شبکه‌های کابلی ندارد که برای خلق سکانس‌های برگرفته از رویداد، از بازیگران نامدار استفاده می‌کنند. البته Wasp Network از نظر فرم به شدت می‌خواهد از سینمای آدام مک کی (Adam McKay) تقلید کند که عملاً در این زمینه شکست می‌خورد. روایت ازهم‌گسسته از سه شخصیت اصلی که برای رسیدن به یک مقصد نهایی دست به عملیات‌های گوناگون می‌زنند. البته روایت هوشمندانه مک کی و تدوین ظریف در فیلم‌های معاون (Vice) و رکود بزرگ (The Big Short) قابل قیاس با شبکه زنبور نیست. دقیقاً Wasp Network از تدوین بد درجهت تقلید از سینما تو گرافی مک ضربه می‌خورد. کات‌های نامنظم و عدم ارتباط با موقعیت‌های هر شخصیت در زمان‌های متفاوت، درک و شناخت قصه را برای مخاطب دشوار می‌کند. فیلم‌های جاسوسی شخصیت و مخاطب را در یک سمت قرار می‌دهد تا در نهایت پرده از راز دشمن بردارند یا پیروزی در مأموریت را تجربه کنند. چیزی که در Wasp Network نشان داده نمی‌شود.
البته پیش از بررسی ضعف‌های شخصیت‌پردازی فیلم Wasp Network باید از آسایاس تمجید کنیم که حداقل توانسته تصاویر خوش‌رنگ و لعاب و کارت‌پستالی از شهر هاوایی و کوبا فیلم‌برداری کند. شخصیت‌های اصلی فیلم به خوبی در پرده اول معرفی می‌شوند. در وجود همه آن‌ها احساس جنگندگی، کاریزماتیک و اقتدار را می‌توان احساس کرد ولی به‌مرور به لطف سناریوی ضعیف، شخصیت‌ها در پرده دوم و سوم به مسیری بیراهه کشیده می‌شوند. شخصیت رنی گونزالز (با بازی ادگار رامیرز) صرفاً در پرده دوم دست از اقدامات صلح‌جویانه وی به مهاجران کوبایی دست برمی‌دارد و تلاش می‌کند که همسرش را به آمریکا بیاورد. خرده پی‌رنگی ملودرام شکل می‌گیرد که متأسفانه به خوبی درنیامده است. شخصیت خوان پابلو تنهایی در اقیانوس شنا می‌کند تا خود را به پایگاه نظامی در کشور آمریکا برساند. خصلت جنگندگی و کاریزماتیک وی بروز پیدا می‌کند ولی به‌مرور با ازدواج با مارگاریتا (با بازی آنا دی آرماس) قوس داستانی شخصیت مرموز وی به فراموشی سپرده می‌شود. فرناندو (با بازی گابریل گارسیا بارنل) عملاً نقش موثری در روند قصه ندارد. تنها شخصیتی که مخاطب می‌تواند با توجه به موقعیت‌هایی که در آن گرفتار می‌شود همزادپنداری کند، شخصیت اولگا رودریگز با بازی خوب پنه لوپه کروز است. زنی همراه با دو فرزند که تمام تلاش خود را می‌کند که شوهرش را پس از سال‌ها ببیند. پنه لوپه کروز نشان می‌دهد که همچنان یکی از ماهرترین بازیگران بین‌المللی سینما و تلویزیون است.
Wasp Network تجربه‌ای ضعیف در کارنامه هنری آسایاس قلمداد می‌شود. فیلم به ندرت از قواعد ژانر جاسوسی پیروی می‌کند و در شکل‌گیری تعلیق و هیجان موفق نمی‌شود. صرفاً بازی‌های خوب تیم بازیگری و تصاویری زیبا از مناظر و آسمان آبی شهر هاوایی، تماشای فیلم Wasp Network را برای مخاطب تاحدودی قابل‌تحمل می‌کند.
نظرات